Headjoint Cork

 Headjoint cork เป็นชิ้นส่วนที่สำคัญมากที่สุดชิ้นหนึ่งของฟลู้ต   คอร์กที่ดี ควรจะแน่นพอดี เพราะถ้าแน่นไปจนไม่สามารถขยับได้ (โดยช่างผู้ชำนาญเท่านั้น) ก็จะเกิดความเสียหายกับฟลู้ตได้ เมื่อจำเป็นต้องปรับตำแหน่ง 

และถ้าหลวมไปจนเราสามารถหมุนเกลียวที่หัวฟลู้ตได้ง่ายๆ  ลมที่เราเป่าเข้าไปก็จะรั่วออกทางหัว และทำให้เราต้องออกแรงเป่ามากขึ้น กว่าจะได้เสียงดี หรือไม่ได้เลย

 

Headjoint cork นั้นจะถูกขันยึดไว้ห่างจากตรงกลางของรูเป่า ประมาณ 17 มิลลิเมตร 

ฟลู้ตแต่ละยี่ห้อ อาจจะมีสัดส่วนตรงนี้ต่างกันเล็กน้อย  แต่เราสามารถวัดว่าตำแหน่งของ cork ว่าตรงหรือไม่โดยการเอาส่วนท้ายของไม้เช็ดฟลู้ต (ที่ติดมากับฟลู้ตตัวนั้น) ใส่เข้าไปใน headjoint  เมื่อเรามองเข้าไปในรูเป่า ถ้าเห็นเส้นบนไม้เช็ดฟลู้ต อยู่ตรงกลางของรูเป่า แสดงว่า คอร์กนั้นอยู่ตรงตำแหน่งที่เหมาะสม   ถ้าคอร์กเลื่อนออกจากตำแหน่ง จะมีผลต่อ pitch ของฟลู้ตในแต่ละ octave 

ปัญหาอีกอย่างก็คือ ถ้ามันไม่อยู่ตรงตำแหน่ง แสดงว่ามันขยับได้ง่าย ซึ่งก็มักจะแปลว่ามันหลวมแล้ว  

วิธีแก้แบบง่ายๆในขั้นแรกคือ ถ้าคอร์กเลื่อไปทางหัวฟลู้ต เราสามารถปรับมันกลับโดยการคลายเกลียวที่หัวออกเล็กน้อย แล้วก็ กดหัวฟลู้ตที่คลายออก เข้าไป การกดนี้อาจจะต้องออกแรงมาก ก็ควรระวังอย่าไปกดกระแทกกับพื้นผิวที่แข็งเกินไป จนทำให้ฟลู้ตเสียหาย

ในทางตรงกันข้าม ถ้าคอร์ก เลื่อนไปทางหางของ headjoint เราก็เพียงแต่ขันเกลียวที่หัว ให้แน่นเข้า คอร์กนั้นก็จะร่นเข้ามาเอง

 

ทีนี้ ถ้าเรามีปัญหาว่า คอร์กนั้นหลวมจนเป่าไม่เป็นเสียง เป่าลมเข้าไปเท่าไร ก็หายไปเกือบหมด เราสามารถ ซ่อมคอร์กนั้นใช้ชั่วคราวระหว่างรอการนำฟลู้ตไปซ่อมเปลี่ยนคอร์กโดยช่าง   วิธีการก็คือ นำคอร์กนั้นไปแช่ในน้ำเดือด ซัก 5 นาที เพราะนั่นจะทำให้คอร์กขยายตัว เมื่อนำกลับเข้าไป ก็จะแน่นเกือบเหมือนเดิม

 

การเอาคอร์กออกจาก headjoint  เพื่อนำไปแช่น้ำนั้นเราจะเอาคอร์กออกทางปลายของ headjoint เท่านั้น เพราะ ท่อของ headjoint นั้นจะเรียวเล็กไปทางหัวเพื่ออัดคอร์กให้แน่นเข้าไป    วิธีการก็เหมือนกับการขยับคอร์กไปทางปลาย คือ คลายเกลียวที่หัว และค่อยๆดันออกทางปลายจนหลุดออกมา

ส่วนวิธีการใส่เข้า หลังจากทำให้คอร์กบวมแล้ว จะค่อนข้างยาก เพราะเราต้องหาวัสดุแข็งปานกลาง ประเภทไม้ ที่มีขนาดเล็กกว่าท่อฟลู้ตเล็กน้อย ค่อยๆ ดันคอร์กเข้าไป   บางครั้งที่เราแช่คอร์กจนบวมมากจนดันไม่เข้าก็ต้องระวังว่าอย่าไปออกแรงจนพลาดไปทำให้  headjoint เสียหาย

 

อย่างไรก็ตาม ข้อแนะนำที่ดีที่สุด คือ เอาไปให้ช่างซ่อมเปลี่ยนให้ เพราะ อะไหล่ คอร์กชิ้นหนึ่งราคาประมาณ ร้อยบาทเอง รวมค่าแรงแล้วก็คงไม่แพงเท่าไร แต่ได้ฟลู้ตที่ดีเหมือนใหม่มาเป่า

 

เพราะฉะนั้น ต่อไปนี้ ถ้าคุณสงสัยว่าทำไมเราเป่าฟลู้ตเท่าไร เสียงมันก็หายๆ ไม่แน่น เหมือนเดิม ก็จงสงสัย เรื่องคอร์กนี้ก่อนเลย นะครับ

* picture from http://flute.pantown.com, www.flutesonline.com, www.flutesmith.com